نصرت الله تاجیک سفیر اسبق ایران در اردن در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری اظهار کرد: در مطالعات سوریه به یک مدل ۶ ضلعی رسیدم که در آن عوامل داخلی و همچنین پارامترهای خارجی سبب ایجاد شرایط فعلی در سوریه شده‌اند، رسیدم. البته معتقدم اصالت با مسائل داخلی است و مسائل خارجی به اندازه عوامل داخل مؤثر نبوده‌اند. مسائل خارجی بیشتر نقش شتاب‌دهنده در رخ دادن پدیده‌های اخیر سوریه بوده‌اند.
وی افزود: در بخش شرایط داخلی ۳ پارامتر هستند که ۳ اشتباه استراتژیک بشار اسد بود که سبب شد تا دولت سوریه به این روز بیفتد؛ اولین پارامتر در بخش عوامل اثرگذار داخلی در وقوع رویدادهای سوریه، عدم اصلاح ساختاری در سوریه و اعمال نکردن اصلاحاتی در رویکردهای حکومت با مردم بود که نتوانست یک حکمرانی معمولی برای حل مشکلات مردم سوریه ایجاد کند؛ این مشکلات از بهار عربی در ۲۰۱۱ به این سو نبوده و از سال‌ها قبل از زمان آغاز حکومت حافظ اسد در سوریه وجود داشته‌اند و سبب شده بود تنش‌ها بین حکومت و بخشی از مردم همواره وجود داشته باشد اما از ۲۰۱۱ به این سو تلاش‌هایی از سوی داعش برای سرنگونی دولت بشار اسد آغاز شد که شکست خورد.
این دیپلمات سابق ایرانی ادامه داد: این فاصله زمانی، فرصتی بود تا بشار اسد نسبت به اصلاحات ساختاری در سوریه اقدام می‌کرد؛ البته در این مدت دولت اسد تنها ۶۰ تا ۶۵ درصد سوریه را در اختیار داشت اما نتوانست با اقدامات اصلاحی، التیام‌بخش مشکلات مردم سوریه باشد؛ با این میزان آوارگان سوری در ترکیه، اردن، عراق، آلمان و سایر کشورها، شرایطی ایجاد شده بود که داخل سوریه همچنان ملتهب بود و همه توان حکومت را می‌گرفت و دولت را مستهلک می‌کرد لذا شاهد فروپاشی دولت اسد با این سرعت بودیم. چون نشان می‌دهد نهادهایی چون دولت، ارتش، سیستم اداری، بانک‌ها و ... کارآمد نباشند. مردم از این نهادها قطع امید کرده بودند و برایشان دیگر فرقی نمی‌کرد چه فرقی در رأس حکومت باشد.
کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: علی‌رغم قطعنامه ۲۰۱۵ سازمان ملل که برای سوریه صادر شد و قرار بود اتفاقاتی رخ دهد تا مردم بیشتری پشت دولت بایستند، این اتفاقات عملی نشد و بشار یا نشنید یا نخواست پیام مردم کشورش را بشنود.
وی تأکید کرد: قسمت دیگری از عوامل به جامعه جهانی برمی‌گردد که به اوضاع نابسامان سوریه کمک نکردند؛ وقتی در دنیا ویروسی مشابه کرونا منتشر می‌شود، جامعه بین‌المللی کمک می‌کند اما در حوزه مسائل سوریه بعد از شکست داعش، به اقتصاد سوریه کمکی نکرد؛ این در حالی است که جامعه جهانی از احتمال قدرت گرفتن داعش ترسیده و احساس خطر کرده بود که آفت داعش به سراغ کشورهای اروپایی هم برود.
تاجیک تصریح کرد: از سوی دیگر برخی کشورهای عربی به اسد وعده دادند و به جای اینکه کمک بشار باشند، شرط گذاشته بودند که در صورت دور شدن سوریه از ایران، حاضر به بازسازی این کشور هستند؛ اما متأسفانه این وعده‌ها را عملی نکردند و در تخریب روزافزون شرایط سوریه مؤثر بود.
وی خاطرنشان کرد: سومین عامل هم اختلافات داخلی حکومت سوریه بود؛ کاریزمای اسد در این خاندان به گونه‌ای نبود که همه اعضا را زیر چتر خود بیاورد؛ اخیرا بشار با ماهر الاسد برادر خود که بخشی از ارتش را در اختیار داشت به اختلافاتی خورده بود و این اختلافات به مشکلات داخلی دامن زده بود.
نظر شما